Tranh cãi liêm chính khoa học tại ĐH Y Phạm Ngọc Thạch: Sự thật thế nào?

Dư luận xôn xao vụ tố cáo liên quan nghiên cứu tại Đại học Y Phạm Ngọc Thạch. Nhà trường cho biết đang kiểm tra toàn diện và sẽ công bố, minh bạch thông tin...

Trong những ngày gần đây, thông tin liên quan đến đơn tố cáo ẩn danh gửi đến Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM), về nghi vấn gian lận trong nghiên cứu. Và, vi phạm liêm chính khoa học, đã thu hút sự quan tâm lớn của dư luận - đặc biệt là giới học thuật và sinh viên ngành y.

Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM)- nơi xảy ra lùm xùm vụ tố cáo vi phạm liêm chính khoa học - Ảnh: minh họa

Việc tố cáo liên quan đến công tác nghiên cứu khoa học – vốn là tiêu chí cốt lõi phản ánh uy tín và chất lượng đào tạo của một cơ sở đại học y khoa – càng làm vấn đề trở nên nhạy cảm.

Theo thông tin được biết, nội dung công văn tố cáo đề cập đến một số cá nhân, được cho là có hành vi thiếu minh bạch trong nghiên cứu và xuất bản khoa học. Tuy nhiên, qua xác minh ban đầu, đây là đơn tố cáo nặc danh – tức người gửi không xác nhận danh tính và không cung cấp các tài liệu chứng minh đi kèm. Dù vậy, nhà trường cho biết đã không xem nhẹ sự việc.

Trường sẽ công bố hay xử lý nội bộ?

Chia sẻ với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS Nguyễn Đăng Thoại – phó Hiệu trưởng phụ trách quản lý - điều hành Trường đại học y khoa Phạm Ngọc Thạch TP.HCM – khẳng định nhà trường đang tiến hành các bước xử lý theo đúng Luật Tố cáo 2018 và các văn bản hướng dẫn liên quan.

Ông Thoại nhấn mạnh: “Mặc dù đơn là nặc danh, trường vẫn chủ động rà soát toàn diện những nội dung được phản ánh. Căn cứ Điều 25 Luật Tố cáo 2018 và Thông tư 05/2021/TT-TTCP, nhà trường đã chủ động rà soát các hoạt động liên quan đến công tác tuyển sinh sau đại học. Mục tiêu trọng tâm là bảo đảm các hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học trong trường phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc liêm chính khoa học và các quy định pháp luật”.

Trong bối cảnh các trường đại học ngày càng chịu nhiều áp lực về số lượng công bố khoa học, chỉ tiêu nghiên cứu, xếp hạng học thuật, các vụ việc liên quan đến đạo đức nghiên cứu càng được dư luận quan tâm chặt chẽ.

Dư luận đặt câu hỏi: Liệu nhà trường có công bố minh bạch kết quả kiểm tra hay chỉ giải quyết trong nội bộ?

Theo PGS-TS Nguyễn Đăng Thoại - quan điểm của trường là xử lý khách quan, công bằng và đúng quy định, đồng thời truyền thông minh bạch để tránh gây hoang mang trong cộng đồng sinh viên và giảng viên.

“Khi có phản ánh về sai phạm, trường sẽ tiến hành xử lý khách quan, công bằng và đúng quy định. Đồng thời, trường thường xuyên thông tin nhanh chóng, đúng đắn và có trách nhiệm để cộng đồng xã hội hiểu và chia sẻ” - ông Thoại nói.

Đây là điểm đáng chú ý, vì nhiều vụ việc đạo đức nghiên cứu trước đây tại một số cơ sở giáo dục đã gây khủng hoảng truyền thông do chậm công bố và thiếu nhất quán thông tin.

Trường sẽ siết chặt liêm chính khoa học

Trước câu hỏi liệu trường có tiến hành rà soát tất cả luận văn, đề tài và công bố khoa học, PGS Thoại cho biết: Nhà trường đang triển khai các biện pháp bảo đảm chất lượng liên tục nhằm đạt và duy trì các tiêu chí kiểm định theo Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT.

Rà soát sẽ được thực hiện trọng điểm theo nhóm rủi ro, nghĩa là các đề tài có dấu hiệu bất thường về thời gian hoàn thành quá nhanh, số lượng công bố tăng đột biến,trùng lặp nội dung; hoặc có biểu hiện không tương thích với năng lực thực tế của tác giả.

Không dừng lại ở việc giải quyết vụ việc cụ thể, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đang nỗ lực siết chặt liêm chính khoa học thông qua việc ban hành một quy định mới.

Theo PGS-TS Nguyễn Đăng Thoại - hiện nay, trường đã xây dựng Dự thảo Quy định về Liêm chính khoa học và đang lấy ý kiến các đơn vị trong Trường để ban hành trong thời gian tới.

Quy định này được xây dựng dựa trên các thông lệ quốc tế và hướng dẫn của Bộ Giáo dục - Đào tạo, tập trung vào: Quy trình đánh giá nghiên cứu; trách nhiệm tác giả và đồng tác giả; minh bạch tài trợ và xung đột lợi ích; quy trình xử lý vi phạm nhằm mục đích ngăn chặn gian lận học thuật và đạo văn; đảm bảo đúng đóng góp chuyên môn; tránh sai lệch kết quả nghiên cứu; răn đe và ngăn chặn tái phạm.

Đáng chú ý, trường sẽ tổ chức các lớp tập huấn về liêm chính khoa học cho sinh viên – học viên cao học – nghiên cứu sinh – giảng viên.

Điều này cho thấy nhà trường không chỉ phản ứng với vụ việc hiện tại mà còn đặt nền móng lâu dài cho văn hóa nghiên cứu chuẩn mực.

Việc ban hành và triển khai ngay Quy định về liêm chính khoa học trong hoạt động học thuật và nghiên cứu khoa học tại trường là bước đi trước mắt quan trọng. Cùng với đó, trường cũng tiến hành rà soát, cập nhật, bổ sung các quy định quản lý nội bộ nhằm đáp ứng các quy định về quản lý nhà nước trong công tác tuyển sinh và đào tạo đại học và sau đại học.

Theo ông Thoại - toàn bộ quy trình tuyển sinh nghiên cứu sinh đã tuân thủ chặt chẽ Thông tư 18/2021/TT-BGDĐT, trong đó đánh giá năng lực nghiên cứu thực chất chứ không chỉ hồ sơ học thuật.

Điều này được cho là nhằm bảo vệ chất lượng đầu vào của bậc đào tạo tiến sĩ, tránh “chạy đua thành tích”, “lấy số lượng thay chất lượng”. Ông Thoại khẳng định: “Uy tín sẽ được bảo vệ bằng minh bạch thông tin, không bao che vi phạm; đồng thời trấn an sinh viên và phụ huynh rằng chất lượng đào tạo là ưu tiên hàng đầu”.

Được biết trước đó, ngày 1.10.2025, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP HCM có quyết định công nhận danh sách trúng tuyển nghiên cứu sinh năm 2025. Danh sách này có 25 nghiên cứu sinh. Trong đó, nghiên cứu sinh Âu Nhật Huy (sinh năm 2001) là con của PGS-TS Trần Thị Khánh Tường - Trưởng khoa Y- Trưởng bộ môn nội, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch.

Trên trang "Liêm chính khoa học", một tài khoản có tên Tổ VAR chỉ ra rằng: Âu Nhật Huy (sinh năm 2001), mới tốt nghiệp ngành y từ Trường Đại học Tân Tạo vào tháng 8.2025. Chưa đầy 2 tháng sau, Huy trở thành thí sinh trẻ nhất trúng tuyển tiến sĩ tại Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, với vị trí Á khoa. Trong khi đó, cũng trên trang “Liêm chính khoa học", có nhiều nội dung tố cáo về gian lận nghiên cứu khoa học liên quan đến PGS-TS Trần Thị Khánh Tường.

Hồ Quang